-
1 вертолётный
-
2 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди
См. также в других словарях:
туры — I. с. 1. Кәкре бөкре түгел, бөгелмәгән, төз. рәв. Бөгелмичә, төз 2. и. мат. Туры сызык 3. Иң кыска, иң якын. Пунктларны турыдан туры тоташтырган (элемтә, юл һ. б.) 4. рәв. Ике арада тукталмыйча, кермичә. Арадагы инстанцияләрне читләтеп узып 5.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
болгану — 1. (Болгау) 2. БОЛГАНЧЫКЛАНУ – Болганчык хәлгә килү, ком, ләм һ. б. ш. белән катнашу, аралашу 3. Тәртипсез аралашу, чуалу, буталу 4. Арлы бирле килү, ике арада аптырап йөрү 5. күч. Төрле тәртипсезлекләр, ыгы зыгылар, ризасызлыклар туу, чуалыш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җайлап — Уңайлы, җайлы итеп (кую, күтәрү һ. б.) 2. Билгеле бер тәртипкә китерү, рәткә салу, көйләү (эш, тормыш һ. б. ш. тур.). күч. Җайга салу, нәр. б. эшләүнең әмәлен, чарасын табу. рәв. ҖАЙЛАП – Билгеле бер тәртип белән. Ашыкмыйча, әкрен генә җайлап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
илче — 1. Берәр мөһим йомыш белән, берәр эш буенча арадашлык итү өчен кая да булса җибәрелгән кеше. Ике арада йөрүче, йомышчы; курьер 2. Дошман якларның берсе тарафыннан икенчесенә сөйләшүләр өчен җибәрелгән вәкил; парламентер 3. Югары рангтагы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
исәп-хисап — I. 1. Берәр нәрсәнең саны, исәбе, күпмелеге 2. Исәпләү, санау эшләре 3. Сакланган товарларның күпме калганын барлау эше. Керем чыгымны санап, барлап алып баруга кагылышлы 4. Үзара акчалата яки әйберләтә алыш биреш 5. Эш хакы түләү эше 6. күч. Ике … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
турыдан-туры — рәв. 1. Арадашчы кеше яки нәрсәләрдән башка; нәкъ үз (ләр) еннән, нәкъ үз (ләр) е с. Арадашчылардан башка булган, нәкъ үз (ләр) еннән булган. Ике арада торган этапларны, эшләрне үтмичә 2. кис. Бары тик, нәкъ т. сезнең гаеп 3. Башкарылачак эшкә,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тышкы — с. 1. Берәр нәрсәнең тышында, читендә булган. Читтән булган, чит кешеләрдән, чит тирәлектән булган. Читке яктагы, тышка караган 2. Өстән, гадәттә җиңелчә кием өстеннән киелә торган 3. Берәр нәрсә яки күренешнең чын асылына кагылмыйча, чын асылын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урнашу — 1. Берәр җиргә билгеле бер вакытка тукталып урын алу. урын алып, җайлап утыру, яту 2. Озаклап тору, яшәү өчен билгеле бер урынга төпләнү 3. Билгеле бер урында булу, нин. б. урынны биләү (оешма, бина һ. б. тур.) 4. Эшкә керү, нин. б. хезмәт урыны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урынлашу — 1. Берәр җиргә билгеле бер вакытка тукталып урын алу. урын алып, җайлап утыру, яту 2. Озаклап тору, яшәү өчен билгеле бер урынга төпләнү 3. Билгеле бер урында булу, нин. б. урынны биләү (оешма, бина һ. б. тур.) 4. Эшкә керү, нин. б. хезмәт урыны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ара — I. 1. Ике нәрсә арасындагы бушлык, ачыклык. Ике нәрсәне аерган урталык 2. Бер объекттан икенчегә кадәрге юлны (ераклыкны) , ике ноктаның бәйләнешен аңлатканда кулл. 3. с. Ике категория, төр һ. б. ш. уртасындагы, арадаш ара күренешләр 4. бәйл.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тропик — и. 1. Җир шарында экваторга параллель һәм аннан төньякка яки көньякка таба 23 градус 27 секундта тора торган ике уйланма түгәрәкнең берсе (шул сызыклар арасында елына ике тапкыр кояш нәкъ зенитта була) 2. Шул түгәрәкләр арасы. с. Шул арада… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге